MUSUL

 

 2014 te Musul DAEŞ tarafından işgal edilmişti. Musul’un işgali ile orta doğuda tüm dengeler değişmişti ve Musul; Irak’ın ikinci büyük şehridir.

Tüm dünyanın terörist olarak gördüğü DAEŞ (İŞİD)  ile dünya savaşmasına rağmen Suriye’de ve Irak’ta önemli yerleri halen işgal etmektedir. 

2016 yılında önemli konulardan biride Musul’u DAEŞ’ ten temizlemek için koalisyon ile savaşa girileceği yönündedir.

Burada önemli olan hususları irdelememiz gerekmektedir.

*YPG Haziran ayında DAEŞ’ ten Menbiç ‘in kurtarılması için Birkaç günde biteceğini Düşünerek girdiği savaşı 3 ay gibi zamanda ağır kayıplarla bitirebildi. ABD’nin hava desteği ve katkılarıyla DAEŞ, Menbiç’ten zor temizlendi.

*DAEŞ’ in son dönemde yeni bir savunma sistemi de Geliştirdiği de görülmektedir.

Şehirde sadece evlerin içinde savaşmanın mümkün olmadığını gördü. Buna karşılık yüzlerce metre bazen bir kilometre uzunluğunda yerin 5-6 metre derinliğinde tüneller kazıp patlayıcı tuzaklarla yeni bir savunma pozisyonuna girdi. Tıpkı Vietnam savaşı gibi tuzaklar kurulduğu gibi.

Sivillerin bu şehirlerde yaşaması ve sivilleri canlı kalkan olarak ta kullanması operasyonların kolay olmayacağı göstergesidir.

*DAEŞ Musul’da Menbiç’de sergilediği savunmayı Musul’da gösterirse o zaman bu savaşın uzun süreceği ortadadır.

*Musul çevresinde büyük olan ( Hamdaniye, Başika,) Onlarca kasaba DAEŞ ’in elindedir. Musul’a girerken bu kasabalarında DAEŞ’ ten temizlenmesi gerekmektedir.

*Türkiye’nin hedefinde olan Rakka ve Menbiç te önemlidir.

*Bölge haberlerine göre Menbiç’ten PYD/YPG ’nin Çekilme sürecinde olduğu ve bu durumda Türkiye’nin Menbiçe yönelmesinde PYD/YPG‘den boşalan bir yeri yani Menbiç’i güvenli bölgeye katmış olacak gibi,

Bu durum da PYD /YPG ninde Menbiç ve Cerablustan vazgeçeceğini düşünmek saflık olur.

Suriye’de PYD’nin bulunduğu alanlarda ABD bayraklarının asılmasını PYD kendiliğinden ABD’nin Bayraklarını astı şeklinde mi değerlendirelim? Yoksa ABD tarafından asılan bu alanlardaki ABD bayrağını ABD’nin destek verdiği alanlardır uzak durulması yönünde mi algılamak gerekir.

*Musul savaşında Irak Ordusu ve Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Peşmergeleri DAEŞ ile

Savaşmakta tecrübeli  olduğunu söylemekte zorlanıyorum.

*Musul operasyonuna İran yanlısı Iraklı Şiilerin katılması Musul işgal sonrası önemlidir.

Türkiye, Musul kurtarılırken, Iraklı Şii milislerin şehre girmesini istemiyor. Musul işgalinde Sünni Türkmenlerin bir kısmı DAEŞ’e destek vermişti. Musul’da Türkmen nüfusa sahip olan Telafer’de Şii ve Sünni Türkmenler arasında bir iç savaş ya da “intikam” savaşı çıkmasından büyük endişe ediyor.

*Heşbi Şabi gibi Şii militanlıların bu operasyona katılması, Musul savaşının daha kanlı Geçmesine neden olacaktır.  Çünkü Heşbi Şabinin katıldığı tüm operasyonlarda ‘’insanlık suçu’’ ve ‘’ savaş suçu ‘’ işlediğine dair deliller bulunmaktadır.

*Heşbi Şabi milislerin katıldığı böylesi bir operasyonda Peşmerge aynı cephelerde Katılmayacağı konuşulmaktadır. Musul kurtarıldıktan sonra da Musul’un kuzey ve batısındaki stratejik yerleri tekletmeyeceği ve Musul şehir merkezine de destek kuvvetli olarak sınırlı bir güçle katılacak gibi değerlendirmeler yapılmakta.

*Uzun sürecek Musul operasyonu beraberinde başka sorunlara da gebedir. Türkiye açısından Göç, Ekonomik Ve şehitlerimiz.

*Muslu’da 2 milyon insan yaşamaktadır. Böyle bir operasyonda yaklaşık 1.500.000 insan Göç edebilir. Heşbi Şabi bu operasyona katılırsa bu sayı daha çok artar.

*Musul’a yakın bölgeler Peşmerge güçlerinin elinde olduğundan Göçün yönü muhtemelen Kürdistan

Olacaktır.

*DAEŞ yönetiminde iki yıl yaşamış Sünni Arap göçmeni Kürdistan bölgesine göç etmesi halinde

Bu Kürt bölgesinde Kürtlerin güvenliği için büyük tehlikelere sebep olacak gibi. Yine bu 2 milyon insan 2 yıl gibi DAEŞ yönetiminde yaşamış insanların psikolojik sorunlarla karşı karşıyadır. İyi bir sağlık ekibinin de mülteci kamplarında olması gerekir.

*Muslu’dan tahmini göç edecek 1.600.000 insan IKBY topraklarında kurulacak mülteci

Kampında barınmalarında büyük maddi külfetleri de beraberinde getirecektir. 1 mülteci için günlük 5 dolar harcansa aylık 240 milyon dolar yapar. Tüm dünyanın IKBY ‘ne bu mülteciler için ayırdığı para 260 milyon dolardır.

Unutmayalım ki Önümüz kış aylarıdır. Açlık, Susuzluk, hastalık ve Güvenlik gibi sorunlarda ekli yelim.

Türkiye bu güne kadar Suriye mültecilerine harcadığı para 25 milyar dolardır. Tüm Dünya Türkiye’ye ne kadar yardım etmiştir? Veya yardım edilecek için verilen sözleri anımsayalım ve bu sözlerden ne kadar Türkiye’ye ödenmiştir.

*IKBY ’nin Ekonomik durumu ise; zaten 2 milyona yakın göçmenin olduğu ve Musul’dan Gelecek 1 milyonun üzerinde Arap mülteciyi de kaldırması mümkün görünmemektedir. Zira IKBY zaten ağır ekonomik kriz yaşamakta ve bugün devlet memurlarının maaşları da aylarca ödenememektedir.

Ekonomik kriz ve yolsuzluğun yaşandığı Kürt bölgesinde diğer siyasi partiler şimdiden sert şekilde gündeme getirdikleri gibi ilerde çatışmalara dönüşmesi ve Kürdistan’ın fiili bölünme si gündeme gelebilir. Böyle bir bölünmenin Türkiye için risklerini düşünmek dahi istemiyorum.

(Bu konuda sayfamda daha önce yazdığım tespitler mevcuttur. Tekrar okunmasını öneririm)

*PKK ve PYD ise Musul operasyonuna katılmak ve DAEŞ ile savaşmak isteyecektir. Türkiye Bu konuda kesin kararlıdır. Bu tür operasyonların hiç birinde PKK veya PYD’nin katılmasını istememektedir. Suriye için oluşturulan Koalisyon güçler, ABD ve Rusya da dâhil Türkiye’nin bu kararlılığına karşı duruş sergilenmeyecektir. Zira Türkiye Suriye’de kara savaşındadır. Çünkü koalisyon güçlerinin hiç biri karadan Suriye’ye ve Irak’a girmek istemediğini anımsayalım.

*Gerek Irak ve gerekse Suriye’de Daha önceki yazılarımda ifade ettiğim gibi Kürtlerin DAEŞ ile savaşması ve savaşı yürütmesi ve hatta bazı yerleri DAEŞ ‘ten geri alınması Avrupa’da, ABD, Rusya ve hatta Dünya’da Kürtlere prestij kazandırmıştır. Kürtlere Dünyanın bakışı değişmiştir uluslararası ilişkilerinde de destek vermişlerdir. Ortadoğu’da DAEŞ ‘e karşı tek güvendikleri Kürtler olduğunu söyleyebiliriz.

*Musul operasyonun bir diğer önemi ise, Kürtlerin sermayesi olan DAEŞ ile savaş, Musul savaşı

sonucunda bu sermaye tükenecektir. Bu nedenle Musul savaşının sonunu beklemeden IKBY başkanı Sayın Mesud BARZANİ, Bağımsız devlet olma girişimi için adım attı ve Referanduma gidileceğini açıkladı.

*Musul operasyonunda Musul’un siyasi ve idari durumu da oldukça önemlidir.

Musul’da yaşayan Kürtler, gayri Müslüm azınlıklar, Şiiler, Arap Sünniler ve diğer etnik grupların yaşamları güvence altına alınmalıdır.

Musul’un idari yapısı yeniden düzenlenmelidir. (Musul toprak bütünlüğü içinde bölgelere ayrılması gibi) Aksi halde yeni sorunlara gebedir.

*Heşbi Şabi Musul savaşın sonunda Kerkük’e yöneleceği ve bununda silahlı çatışmaya Dönüşeceği muhtemelen kuvvetlidir.

Musul operasyon öncesinden Musul operasyon sonrası için Heşbi Şabi için güvenlik tedbirlerinin şimdiden alınması gerekmektedir.

*Musul operasyonu zorlu bir sürecin başlangıcıdır.

*Musul Savaşın da önemli olan Burada önemli olan;  Musul Savaşın Uygulama biçimi katılan güçlerin durumu, askeri, ekonomi, siyasi ve insani boyutunu etkileyecektir.  En önemlisi Türkiye’deki etkisi yönündeki gelişmelerdir.

Av. Mesut DEĞER

Araştırmacı Yazar
22 Dönem Diyarbakır Milletvekili

Mesut Değer  Facebook -  Twitter - Blogger