OLAĞAN ÜSTÜ HAL BÖLGESİ
OLAĞAN ÜSTÜ HAL BÖLGE VALİLİĞİ
( OHAL )
10. 07. 1987 Tarihli ve 2585 sayılı olağanüstü Hal Valiliği ihdası
hakkında kanun hükmünde kararname uyarınca kurulan ve 30 Kasım 2002 tarihinde
sona eren Olağanüstü Hal’in yürürlükte kaldığı dönem boyunca Olağanüstü Hal
Bölge Valiliğinin yetki alanı kapsamında olan yerleşim birimlerinde…
Olağan Üstü Hal Bölgesinin genel bir tablosunu vermeye çalışacağız;
OLAĞANÜSTÜ
HAL BÖLGE VALİLİĞİ
(OHAL)
17 Temmuz
1987 tarihinde 30 Kasım 2002 tarihine kadar uygulanmakta olan OHAL
25.10.1983
tarih 2985 sayılı kanun
36 maddeden
oluşur.
Ek madde 8
Geçici madde
1’dir.
Bunun
kanun amacı : Tabi afet, tehlikeli salgın hastalıkları, Ağır
ekonomik bunalım Anayasa ile kurulan hür demokrasi düzeninin veya temel hak ve
hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet ve hareketlerine ait
ciddi belirtilerin ortaya çıkması veya şiddet olayları sebebi ile kamu düzenini
ciddi şekilde bozulması durumlarda olağanüstü uygulanır.
Cumhurbaşkanı
başkanlığında Bakanlar kurulu kararıyla ilan edilir.
Süre uzatımı
TBMM’ce yapılır.
OHAL Bölge
Valiliğinin 2 kolu vardır.
Terörle mücadele
Bölgeye, ekonomik, sosyal, kültürel yönden
mücadeledir.
Ancak bugüne
kadar Terörle mücadele ilkesi ağırlık bastı ve 1997 Güneydoğu ve Doğu Anadolu
bölgesinde geçmiş yıllara göre Terörle mücadelede başarılı olunmuş ve terörde
gerileme söz konusudur.Diğer önemli konu ise ekonomik ve kültürel yönden
mücadele geri plana itilmiştir.
OHAL Bütçesinin SAYIŞTAY’ ın denetimine tabii
değildir.
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI VERİLERİNE GÖRE
10
Temmuz 1987 tarihli 285 No’lu KHK uyarınca kurulan ve 30 kasım 2002 tarikinde
sona eren olağanüstü hal ‘in yürürlükte kaldığı dönem boyunca OHAL valiliğinin
yetki alanı kapsamında olan yerleşim birimlerinde ;
Yasadışı Örgüt Mensupları İle Güvenlik Güçleri
Arasında Meydana gelen Silahlı Çatışmalarda;
|
Yaralanan Örgüt Mensubu Sayısı
|
Hayatını
Kaybeden
Örgüt
Mensubu
Sayısı
|
Yaralanan
Güvenlik Görevlisi Sayısı
|
Hayatını
Kaybeden Güvenlik Görevlisi Sayısı
|
Yaralanan
Sivil İnsan Sayısı
|
Hayatını
Kaybeden Sivil İnsan Sayısı
|
647
|
23.743
|
11.106
|
5.052
|
Bilgi Bulunmamaktadır.
|
Bilgi Bulunmamaktadır.
|
Güvenlik
Güçleri ile Örgüt Mensubu
|
Toplam Ölü
Sayısı
|
Toplam
Yaralı Sayısı
|
Genel
Toplam
Ölü ve
Yaralı
|
28.795
|
11.753
|
40.548
|
3
10
Temmuz 1987 tarihli 285 No’lu KHK uyarınca kurulan ve 30 kasım 2002 tarikinde
sona eren olağanüstü hal ‘in yürürlükte kaldığı dönem boyunca OHAL valiliğinin
yetki alanı kapsamında olan yerleşim birimlerinde ;
Yasadışı Örgüt Mensupları İle Güvenlik Güçleri
Arasında Meydana gelen Silahlı Çatışmalarda;
|
Yaralanan Örgüt Mensubu Sayısı
|
Hayatını
Kaybeden
Örgüt
Mensubu
Sayısı
|
Yaralanan
Güvenlik Görevlisi Sayısı
|
Hayatını
Kaybeden Güvenlik Görevlisi Sayısı
|
Yaralanan
Sivil İnsan Sayısı
|
Hayatını Kaybeden
Sivil
İnsan
Sayısı
|
Sağ
Yakalanan Örgüt Mensubu Sayısı
|
Teslim
Olan Örgüt
Ütesi Sayısı
|
772
|
25.344
|
11.830
|
5691
|
5.887
|
5.105
|
8868
|
2500
|
Çatışmalarda
;
|
Yaralanan
Sivil İnsan Sayısı
|
Hayatını
Kaybeden Sivil İnsan Sayısı
|
5.887
|
5.105
|
Güvenlik
Güçleri , Sivil ve Örgüt mensubu
|
Toplam Ölü
Sayısı
|
Toplam
Yaralı Sayısı
|
Genel
Toplam Ölü ve Yaralı
|
36.140
|
18.489
|
54.629
|
NOT:
1-İçişleri Bakanlığı ile Milli Savunma Bakanlığının
Ölü,yaralı sayıları birbirini tutmuyor,ve rakamların belirlenemediği gözükmektedir.
2-İçişleri Bakanlığının yazısında sivil ölümün
bulunduğuna ilişkin elde bilgi bulunmamaktadır.
Milli Savunma
Bakanlığı ise 5105 sivil vatandaşın öldüğünü belirtmektedir.
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI VERİLERİNE GÖRE
OHALİN
Yürürlükte kaldığı dönem boyunca Ohal
Valiliğinin yetki kapsamında olan yerleşim birimlerinde meydana gelen Faali
Meçhul Cinayet, gözaltında ölüm ve kayıp vakalarına ilişkin istatistikler.
Kaç Faili Meçhul Cinayet,Yargısı İnfaz,Gözaltında
Ölüm Ve Kayıp Vakası Meydana Gelmiştir ?
|
Faili
meçhul cinayet ,gözaltında ölüm ve kayıp vakaları
|
Yargısız
infaz vakaları
|
İçişleri
Bakanlığı görev alanı, suçların önlemesi ile sınırlıdır. İşlenmiş suçlara
ilgili yasal takip; kamu adına Cumhuriyet Başsavcılıklarınca yerine
getirilmektedir. Bu nedenle “faili meçhul cinayetler”,”gözaltında ölüm” ve
“kayıp kişiler” konusunda, tatminkar
bilginin Adalet Bakanlığında bulunabileceği değerlendirilmektedir.
|
Hiçbir
kimse veya organ kaynağını Anayasadan almayan bir devlet yetkilisi
kullanamaz. Kadı ki, kişilerin temel hak ve hürriyetleri Anayasal teminat
altına alınmıştır. Yine anayasamıza göre herkes,yaşama,maddi, ve manevi
varlığını koruma geliştirme hakkına sahiptir.
Yukarıda
ifade edilen çerçevede “yargısız infaz” hukuk devleti olan ülkemizde kullanılması
imkan dahilinde olan bir yöntem olamaz. Dolayısıyla, yargısız infaza ilişkin
herhangi bir sayısal verinin var olması mümkün değildir.
|
ADALET BAKANLIĞI VERİLERİNE GÖRE
10 Temmuz
1987 tarihli 285 No’lu KHK uyarınca kurulan ve 30 Kasım 2002 tarikinde sona
eren olağanüstü hal ‘in yürürlükte kaldığı dönem boyunca OHAL valiliğinin yetki
alanı kapsamında olan yerleşim birimlerinde;
Kaç Faili Meçhul Cinayet,Yargısı İnfaz,Gözaltında
Ölüm Ve Kayıp Vakası Meydana Gelmiştir ?
|
|
Faili
meçhul cinayetler
(1985 –
Şubat 2003)
|
Gözaltında
Ölüm
|
Kayıp
Vakaları
|
Olağanüstü
Hal Bölgesinde 1987- 2003 Şubat tarihleri arasında toplam 1248 adet siyasi
nitelikte öldürme olayının meydana geldiği, bunlarda; 750’sinin
aydınlatıldığı, 77’sinin failin firari olarak, 421’nin ise failinin meçhul
olarak araştırıldığı,
|
1990-2002
yılları arasında Olağanüstü Hal Bölgesinde gözaltında bulunduğu sırada
değişik nedenlerle ölen şahıs sayısının 18 olduğu, Bunlardan 3’ünün kalp
rahatsızlığı nedeniyle,1’nin yer gösterme esnasında, 1’nin sağlık nedeniyle,
1’inin yer gösterme esnasında açılan taciz ateşi sonucu,2’sinin kırsal alanda
yer gösterme esnasında çıkan çatışmada öldüğü; 7!sinin kendini asmak, 1’nin
yüksekten atlamak, 1’nin nefes yolunun tıkaması suretiyle ve 1’nin ise
gözaltında silahla intihar etmek suretiyle öldüğü anlaşılmıştır.
|
Olağanüstü
hal Uygulanan illerde 1991-203 şubat tarihleri arasında 194 kişinin terör
olayları nedeniyle kayıp olduğunun belirlendiği ve bunlardan 9’unun cezaevinde olduğu,32!sinin sağ
olarak bulunduğu,21’inin öldüğü ve 132!sinin ise halen kayıp olarak
arandığı,
|
Faili
Meçhul , Gözaltında Ölümlerin
|
Toplam
|
1419
|
İçişleri
bakanlığının cevabı yazısında “faili meçhul cinayetler, gözaltında ölüm, kayıp
kişiler konusunda tatminkar bilginin adalet bakanlığında bulunabileceği…”
denilmiştir.
Adalet bakanlığının cevap yazısında
içişleri bakanlığından gelen yazıya istinaden cevap verilmiştir.
Yerleşim
Birimlerine Yönelik Operasyon Ve Saldırılarda
|
Yaralanan
Sivil Sayısı
|
Hayatını
Kaybeden Sivil Sayısı
|
5519
|
4486
|
iÇ iŞLERi BAKANLIĞI NIN VERİLERİNE GÖRE
|
Bölgede Meydana Gelen Mayın Ve Bomba Patlamalarında
|
Yaralanan
Sivil İnsan Sayısı
(1984-2002)
|
Hayatını
Kaybeden İnsan Sayısı
(1984-2002)
|
1271
|
472
|
MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞINA GÖRE
|
Bölgede Meydana Gelen Mayın Ve Bomba Patlamalarında
|
Yaralanan
Sivil İnsan Sayısı
(1984-2002)
|
Yaralan
TSK ve Diğer Güvenlik Güçleri Sayısı
|
Hayatını
Kaybeden Sivil İnsan Sayısı
(1984-2002)
|
Hayatını
kaybeden TSK ve Diğer Güvenlik Güçlerin Sayısı
|
864
|
1848
|
572
|
371
|
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI VERİLERİ ;
285
sayılı KHK’nın 4/h maddesi olağanüstü hal bölge valisi güvenlik yönünden
gerekli düzenlemeleri yapabilmek için geçici veya sürekli olarak görev alanı
içinde bulunan köy, mezra ve benzeri yerleşim birimleri boşalttırılabilir.
Yerlerini değiştirilebilir hükmü amirdir.
Ancak
OHAL ilanı gerektiren yaygın şiddet eylemleri ve yasadışı örgütün baskıları nedeniyle köylüler
tarafından kendi istekleri çerçevesinde, 11 ilde toplam 811 köy ve 2469 mezra
(toplam 3280) bir idare karar alınmadan boşalttırılmıştır.
Köylerin
boşalma tarihlerine ilişkin bilgiler mevcut olmadığından TBMM insan hakları
inceleme komisyonu raporundan sonra kendiliğinden boşalan köy
bulunup-bulunmadığı belirlenememiştir.
BOŞALTILAN KÖY MEZRA ZORUNLU GÖÇ EDEN
VATANDAŞLARIMIZIN DURUMU
(TBMM Araştırma Komisyon Raporundan)
İLLER
|
KÖY
|
MEZRA
|
HANE
|
NÜFUS
|
OHAL BÖLGESİ
|
|
|
|
|
DİYARBAKIR
|
90
|
225
|
7745
|
50.371
|
HAKKARİ
|
42
|
145
|
5026
|
41.761
|
SİİRT
|
81
|
109
|
4908
|
31.848
|
ŞIRNAK
|
105
|
225
|
9734
|
71.874
|
TUNCELİ
|
183
|
823
|
8439
|
41.939
|
VAN
|
16
|
87
|
1756
|
13.573
|
MÜCAVİR İLLER
|
BATMAN
|
32
|
110
|
2456
|
18.409
|
BİNGÖL
|
41
|
288
|
3702
|
24.944
|
BİTLİS
|
88
|
125
|
4379
|
30.411
|
MARDİN
|
129
|
134
|
8008
|
52.826
|
MUŞ
|
13
|
74
|
1161
|
9370
|
MÜCAVVİR-OHAL DIŞI
|
AĞRI
|
8
|
45
|
|
|
KARS
|
12
|
8
|
ERZURUM
|
15
|
--
|
ERZİNCAN
|
17
|
70
|
SİVAS
|
1
|
--
|
ŞANLIURFA
|
4
|
20
|
ADIYAMAN
|
10
|
12
|
IĞDIR
|
9
|
4
|
ELAZIĞ
|
9
|
19
|
GENEL
TOPLAM
|
905
|
2523
|
57314
|
378.335
|
BOŞALAN KÖY VE MEZRAA TOPLAMI : 3428
285 Sayılı
KHK’nın değişik 4/g ve 430 sayılı KHK’nın 3/a maddelerine göre, görev alanı
içindeki illerde genel güvenlik, asayiş ve kamu düzeni bakımından
çalışmalarında sakıncalı görülen veya hizmetlerinden yararlanılamayan kamu
personelinin yer değiştirilmesini veya görev alanı dışında geçici veya sürekli
görevlendirilmesini ilgili kurum veya kuruluşlarda isteyebilme yetkisini OHAL
bölge valisine verilmiş bulunmaktadır.
10.7.1987
ile 30.11.2002 tarihleri arasında OHAL bölge valisi sözü edilen yetkilerini
kullanmak suretiyle 855 PERSONELİNİN TAYİNİNİ YAPMIŞTIR.
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI VERİLERİ :
Faaliyetini geçici
yada sürekli durdurulan dernek sendika
vakıf gibi kuruluşlar hakkında istatistiki
bilgiler bulunmamaktadır.
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI VERİLERİ :
Bölgeye
girişi yasaklanan yayın sayısı ve yayınların adlarına ilişkin veri bulunmamaktadır.
Türk
Ceza Yasasının 125,159,169,312 ve 146. maddeleri ile yürürlükten kaldırılmış
141,142 ve 163. maddeleri ve terörle mücadele yasası hükümleri uyarınca;
|
Göz altına
alınan kişi sayısı
|
Yargılanan
kişi sayısı
|
Sonuçlanan
dava sayısı
|
Sonuçlanan
davalarda hüküm giyen sanık sayısı
|
DGM’lerde
yargılanan hüküm giyen 16 yaşında küçükler
|
Sanık
sayısı
|
Hüküm
giyen
|
ŞIRNAK
|
9702
|
|
|
|
34
|
10
|
MALATYA
DGM
|
|
1.839
|
528
|
355
|
101
|
14
|
VAN DGM
|
2.581
|
3.772
|
1.101
|
270
|
995
|
177
|
DİYARBAKIR
DGM
|
26.481
|
30.504
|
10.477
|
3.880
|
|
|
DİYARBAKIR
C.BŞSCV.
|
22.216
|
422
|
223
|
156
|
|
|
VAN
C.BŞSCV.
|
10
|
31
|
20
|
0
|
|
|
TUNCELİ
C.BŞSCV.
|
2.279
|
1415
|
22
|
8
|
|
|
MUŞ
C.BŞSCV.
|
Bilinmiyor
|
31
|
31
|
0
|
|
|
ERZİNCAN
VE ERZURUM DGM
|
492
|
1.225
|
122
|
130
|
1
|
1
|
ELAZIĞ
C.BŞSCV.
|
243
|
243
|
|
|
|
|
YÜKSEKOVA
C.BŞSCV.
|
1.069
|
3.313
|
|
|
|
|
MARDİN
|
7681
|
|
|
|
|
|
TOPLAM
|
72.754
|
42.795
|
12.524
|
4799
|
1131
|
202
|
|
|
|
|
|
|
|
|
10
Temmuz 1987 tarihli 285 No’lu KHK uyarınca kurulan ve 30 kasım 2002 tarikinde
sona eren olağanüstü hal ‘in yürürlükte kaldığı dönem boyunca OHAL valiliğinin
yetki alanı kapsamında olan yerleşim birimlerinde ;
|
Suç
duyuruları
|
Suç
duyuruları hakkında açılan soruşturmalar
|
Kaç kamu
görevlisi hakkında /kaç dava açılmıştır
|
Mahkumiyetle
sonuçlanan davalar
|
Mahkumiyetle
sonuçlanıp ertelenen cezalar
|
Kamu
görevlisi sayısı
|
Dava
sayısı
|
ŞIRNAK
|
44
|
44
|
16
|
|
4
|
12
|
DİYARBAKIR
|
785
|
785
|
250
|
94
|
18
|
14
|
VAN
C.BŞSVC.
|
62
|
62
|
109
|
36
|
4
|
4
|
VAN DGM
|
Sadece 3
görevsizlik kararı verilmiştir.
|
MARDİN
|
93
|
96
|
129
|
28
|
6
|
4
|
TUNCELİ
|
48
|
35
|
29
|
|
4
|
3
|
MUŞ
|
49
|
49
|
91
|
49
|
6
|
1
|
ELAZIĞ
|
194
|
106
|
313
|
61
|
15
|
15
|
HAKKARİ
|
|
|
49
|
16
|
2
|
2
|
YÜKSEKOVA
|
|
|
31
|
12
|
1
|
1
|
TOPLAM
|
1275
|
1177
|
1017
|
296
|
60
|
56
|
NOT: Adalet bakanlığı soru önergemize kısmı cevap
vermiştir.
10 Temmuz
1987 tarihli 285 No’lu KHK uyarınca kurulan ve 30 kasım 2002 tarikinde sona
eren olağanüstü hal ‘in yürürlükte kaldığı dönem boyunca OHAL valiliğinin yetki
alanı kapsamında olan yerleşim birimlerinde ;
OHAL bölgesinde kaç köy korucusu bulunmaktadır.
|
Toplam 58.511 köy
koruyucusu bulunmaktadır.
|
Köy koruyucularının
illere göre dağılımı
|
Diyarbakır
|
5.274
|
Şırnak
|
6.835
|
Batman
|
2.943
|
Bingöl
|
2.533
|
Bitlis
|
3.796
|
Mardin
|
3.360
|
Muş
|
1.918
|
Siirt
|
4.680
|
Van
|
7.365
|
Hakkari
|
7.643
|
Tunceli
|
386
|
Adıyaman
|
1.510
|
Ağrı
|
1.881
|
Ardahan
|
96
|
Elazığ
|
2.115
|
Gaziantep
|
565
|
Iğdır
|
374
|
Kahramanmaraş
|
2.267
|
Kars
|
578
|
Kilis
|
34
|
Malatya
|
1.392
|
Şanlıurfa
|
966
|
|
|
|
|
TOPLAM
|
58.511
|
Mevcut köy korucularına aylık ne kadar maaş ödenmektedir.
|
Nisan
2003 tarihi itibari ile tazminat dahil bir GKK aylığı ortalama 253.000.000
TL’dir
|
Köy koruculuk sistemini OHAL kalktıktan sonra hukuki
statüleri nedir? Köy korucularına maaş ödenmekte midir?
|
Güvenlik güçlerinin fiziki olarak
korumada yetersiz kaldığı ve ulaşmakta güçlük çektiği yerleşim birimlerinde
yaşayan vatandaşların can ve mal güvenliklerinin sağlaması maksadıyla
26.03.1985 tarih ve 3175 sayılı kanuna
442 sayılı köy kanununun 74 maddesinde değişiklik yapılarak geçici köy
koruculuğu ihdas edilmiştir.
Söz konusu değişikliklerle
‘Bakanlar Kurulunca tespit edilecek ileride; Olağanüstü Hal ilanını
gerektiren sebeplere ve şiddet hareketlerine ait ciddi belirtilerin köyde
veya çevrede ortaya çıkması veya ne sebeple olursa olsun köylünün canına ve
malına tacavüz hareketlerinin artması halinde verilen Valinin teklifi ve içişleri
bakanlığının onayı ile yeteri kadar geçici köy korucusu görevlendirelebilir;
hükmü getirilmiştir.
Bu değişiklik uyarınca geçici köy koruculuğu, Bakanlar Kurulunun 27
Haziran 1985 tarih ve 9632 sayılı kararı ile Doğu ve Güneydoğu Anadolu
Bölgesinde 1985 yılında itibaren uygulanmaya başlanmıştır. Halen GKK sistemi
(22) ilde uygulanmaktadır.
|
Köy
Korucuları Adi Suçlara karıştılar mı?ve Hangi suçlardan Kaç Kişi
Yargılanmıştır ?
|
Nisan 2003 Tarihi itibarıyle;2376 Köy Korucusu
Muhtelif Suçlara karışmış olup Bunlar hakkında yasal işlem yapılmıştır.
|
Köy Korucuları PKK Terör örgütüne yardım-Yataklıkta
bulunmuşlar mıdır ?Köy Korucularının bu suçtan yargılanma sayısı kaçtır ve
kaç kişi mahkumiyet almıştır ?
|
1985-Nisan 2003 Tarihi itibarıyla;PKK Terör örgütüne
yardım ve yataklık suçundan 2275 Köy Korucusu Hakkında Yasal işlem
başlatılmıştır.
|
KÖY KORUCU
TOPLAMI
|
GÖNÜLLÜ
KORUCU TOPLAMI
|
GENEL
TOPLAM
|
58.511
|
12.279
|
70.790
|
10 Temmuz 1987 tarihli 285 No’lu KHK
uyarınca kurulan ve 30 kasım 2002 tarikinde sona eren olağanüstü hal ‘in
yürürlükte kaldığı dönem boyunca OHAL valiliğinin yetki alanı kapsamında olan
yerleşim birimlerinde ;
OHAL Bölgesinde Kaç GÖNÜLLÜ Köy Korucusu
Bulunmaktadır ?
|
Toplam 12.279 Gönüllü Köy Korucusu bulunmaktadır.
|
GÖNÜLLÜ KÖY KORUCULARININ İLLERLE GÖRE DAĞILIMI
|
Diyarbakır
|
1141
|
Muş
|
2375
|
|
Şırnak
|
2330
|
Siirt
|
460
|
|
Batman
|
1019
|
Van
|
189
|
|
Bingöl
|
69
|
Hakkari
|
5
|
|
Bitlis
|
2984
|
Tunceli
|
89
|
|
Mardin
|
1226
|
Elaziğ
|
392
|
|
TOPLAM
|
12.279
|
Mevcut gönüllü köy korucularına aylık ne kadar maaş
ödenmektedir.
|
Maaş ödenmemektedir.
|
Gönüllü korucuların OHAL kalktıktan sonra Hukuki
statüleri nedir?
|
Gönüllü köy koruculuğu sistemi 442 sayılı köy
kanunun köy korucuları ve göreceği işlere ait 8. fasıldaki 74. maddeye
müteakip maddelere göre yürütülmekte.
|
Gönüllü köy korucuları Adi suçlara karıştılar mı? Ve
hangi suçlardan kaç kişi yargılanmıştır?
|
G.K.K’ dan 264’ ü adam öldürme ve öldürmeye
teşebbüs, 6136 sayılı kanuna muhalefet, meskun mahalde silah atmak, orman
kaçakçılığı gibi adi suçlardan hüküm giymiştir.
|
Gönüllü köy korucuları PKK terör örgütüne yardım –
yataklık olmuş mu dur? ve Gönüllü köy korucularının bu suçtan yargılanma
sayısı kaçtır? Ve kaç kişi mahkumiyet almıştır?
|
Gönüllü köy korucuları 78’i PKK, KONGRA-GEL terör
örgütüne yardım ve yataklık suçundan hüküm giymiştir.
|
Adalet Bakanlığı verileri
Bu güne kadar çıkan kamuoyunda PİŞMANLIK YASASI
bilinen yasalar
|
1-) 11-06-1985 tarihli 3216 sayılı yasa
2-) 25-03-1988 tarihli 3419 sayılı yasa
3-) 21-03-1990 tarihli 3618 sayılı yasa
4-) 26-11-1992 tarihli 3853 sayılı yasa
5-) 28-02-1995 tarihli 4085 sayılı yasa
6-) 29-08-1999 tarihli 4450 sayılı yasa
7-)24-02-2003 tarihli
4537 sayılı yasa
8-) 24-07-2003 tarihli
4959 sayılı yasa
Bu konulardan faydalanmak üzere
|
Müracaat sayısı 4429
Kanundan faydalananlar 2040
Kanundan faydalanmayanlar 2389
Koruma tedbirlerinin uygulandığı 509
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI VERİLERİ
|
21.3.990 Tarih 3618 sayılı yasadan bahsetmemektedir
ve yasadan yararlananların toplamı 832 kişi denmiştir.
|
3216
|
05.06.1985
|
|
|
1985
|
6
|
1986
|
41
|
1987
|
18
|
1988
|
67
|
1989
|
15
|
1992
|
3
|
1994
|
1
|
1995
|
3
|
1997
|
1
|
1999
|
2
|
|
|
Toplam
|
157
|
3419
|
25.03.1988
|
|
|
1988
|
4
|
1989
|
2
|
1990
|
17
|
1991
|
15
|
1992
|
10
|
1993
|
6
|
1994
|
48
|
1995
|
68
|
1996
|
95
|
1997
|
33
|
1998
|
17
|
1999
|
20
|
2000
|
8
|
2001
|
9
|
2002
|
7
|
|
|
Toplam
|
359
|
3618
|
21.03.1990
|
|
|
1990
|
49
|
1991
|
87
|
1992
|
14
|
1993
|
1
|
1994
|
1
|
|
|
Toplam
|
152
|
4450
|
26.08.1999
|
|
|
1999
|
320
|
2000
|
156
|
2001
|
34
|
2002
|
52
|
|
|
Toplam
|
562
|
4085
|
28.02.1995
|
1995
|
138
|
1996
|
124
|
1997
|
65
|
1998
|
38
|
1999
|
30
|
2000
|
2
|
2001
|
7
|
2002
|
5
|
Toplam
|
409
|
3853
|
26.11.1992
|
1992
|
3
|
1993
|
65
|
1994
|
109
|
1995
|
106
|
1996
|
54
|
1997
|
22
|
1998
|
13
|
1999
|
7
|
2000
|
1
|
2001
|
4
|
2002
|
9
|
Toplam
|
393
|
4537
|
24.02.2000
|
2000
|
4
|
2001
|
2
|
2002
|
2
|
Toplam
|
8
|
NOT = Eve dönüş yasası OHAL istatistiği hazırlanınca
yürürlükteydi. Bu nedenle eve dönüş yasasındaki veriler eklenmemiştir.
NOT 2 = EVE DÖNÜŞ YASASI
6.8.2003 TARİHİNDE YÜRÜLÜĞE GİREN 4959 SAYILI KANUN
İLE Topluma kazandırma kanunundan yararlanma talebinde bulunanların 28.6.2004
tarihli cevabı ise;
YARARLANMA TALABİNDE BULUNANLAR…. 4101
PKK ……………………………………………………1862
HİZBULLAH………………………………………….1547
MAHKEME KARARIYLA YARARLANANLAR…1275
2684 DAVADA DEVAM
ETTİĞİNDEN YARARLANMA SAYISI BELLİ DEĞİLDİR.
10 Temmuz 1987 tarihli 285 No’lu KHK
uyarınca kurulan ve 30 kasım 2002 tarikinde sona eren olağanüstü hal ‘in
yürürlükte kaldığı dönem boyunca OHAL valiliğinin yetki alanı kapsam
ında olan yerleşim birimlerinde hak
ihlali iddiasıyla insan hakları Avrupa mahkemesi’ne ;
Yapılan
Başvuru Sayısı
|
Kabul
Edilebilir Bulunan Başvuru Sayısı
|
Sonuçlanan
Başvuru Sayısı
|
Türkiye
Aleyhine Sonuçlanan Davalarda Yeniden Başlatılan İç Hukuk Yolları
|
197
(Hükümete
Tebliğ Edilen)
|
42
|
41
|
Eski DEP
Milletvekillerinin
Başvurusu
|
TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VAKFI TARAFINDAN HAZIRLANAN
1991-2002
TÜRKİYE İNSAN HAKLARI RAPORLARI
ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜ:
Türkiye
İnsan Hakları Vakfı’nın hazırladığı Türkiye İnsan Hakları Raporlarına göre;
1992 yılında ;
8 siyasi parti
yöneticisi öldürülmüş,32 demokratik kitle örgütü kapatılmış,
1993 yılında;9 siyasi parti üyesi ve 1 belediye
başkanı öldürülmüş;
1994 yılında;1İHD yöneticisi ile siyasi parti
yöneticisi adayı 26 kişi öldürülmüş,7 İHD şubesi kapatılmış,
1995 yılında;2 İHD şubesi,18 demokratik kitle örgütü,1
siyasi parti kapatılmış, siyasi parti yöneticisi belediye başkanı 8 kişi
öldürülmüş,1 siyasi partinin kapatılması istemiyle dava açılmış,
1996 yılında ;2İHD şubesi ve 22 demokratik kitle
örgütü,1 siyasi parti kapatılmış,1 belediye başkanının görevine son verilmiş,3
siyasi patinin kapatılması istemiyle dava açılmış,
1998; yılında 8 dernek , vakıf hakkında soruşturma
dava açılmış,7 dernek,vakıf kapatılmış, 3 etkinlik izin verilmemesi nedeniyle
gerçekleştirilememiş,75 dernek,vakıf üye yöneticisi gözaltına alınmış,229 sendikacı,işçi
yargılanmış,en az 449 sendikacı,işçi gözaltına alınmış, en az 37 sendikacı,işçi
yaralanmış ve 2 sendikacı öldürülmüş,en az 1132 siyasi parti yöneticisi gözaltına
alınmış(en az 997 HADEP, en az 124 EMEP, en az 11 ÖDP 1 siyasi parti kapatılmış,seçim tartışmaları
nedeniyle en az 37 kişi ölmüş,129 kişi yaralanmış,
2001 yılında;26 dernek,vakıf hakkında dava soruşturma
açılmış,12 dernek,vakıf kapatılmış,10 etkinlik verilmediği için
gerçekleştirilememiş,530 dernek yöneticisi,üye hakkında dava,soruşturma
açılmış,86 sendikacı,işçi yargılanmış,246 sendikacı,işçi gözaltına alınmış,16
sendikacı,sendikalı işçi ceza almış,17 sendikacı,sendikalı işçi beraat
etmiş,181 sendikacı,sendikalı işçi sürgün edilmiş,1 sendikacı,sendikalı işçi
saldırıya uğramış,42 sendikacı,sendikalı işçi yaralanmış,yıl içerisinde HADEP
55, DBP 3 kez basılmış,3468 parti yöneticisi üyesi gözaltına
alınmış(HADEP3245,EMEP 113,SİP 80, ip 16, TSİP 4, DBP 10)
1 parti kapatılmış,Bursa Barosu hakkında açılan 1 dava
sürdürülüyor, TTB 4
Merkez Konseyi hakkında 2 dava açılmış(beraatla
sonuçlanmış), İstanbul Barosu hakkında 1 soruşturma açılmıştır(takipsizlik
kararı verilmiş).
İLETİŞİM ÖZGÜRLÜĞÜ:
Bu
konuda resmi makamlarca verilmiş bir bilgi olmamakla beraber Türkiye İnsan
Hakları Vakfının raporlarına göre; 1991 yılında 121gazete ve dergi ile 29
kitap,1992 yılında; 189 gazete ve dergi ile 20 kitap,1993 yılında;400’den fazla
gazete ve dergi ile 30 kadar kitap, 1994 yılında ; 961 gazete ve dergi ile 37
kitap, 1995 yılında; 504 gazete ve dergi ile 28 kitap toplatılmıştır. 1999
yılında; 25 televizyon ile 35 radyonun yayını durdurulmuş,1627 den fazla süreli
süresiz basılı yayın toplatılmış,2000 yılında; Basın Yasasına “ muhalefet “
suçlamasıyla 2.786 kişi hakkında dava açılmış,2001 yılında ise; 28 televizyon
ile 35 radyonun yayını durdurulmuş, en az 300 süreli yayın ve 51 kitap toplatılmıştır.
SANAT:
Türkiye
İnsan Hakları Vakfının hazırladığı raporlara göre 1999 yılı içerisinde 13, 2001
yılında 26 kültürel etkinlik(film,tiyatro) yasaklanmıştır.Yine 2001 yılı raporuna göre yıl içerisinde OHAL
içerisinde 17 müzik kaseti yasaklanmış olup, OHAL yasağı süren müzik kaseti
sayısı da 259 ‘ dur.
TOPLANTI, GÖSTERİ, İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ:
Türkiye
İnsan Hakları Raporlarına göre 1999 yılında barışçıl toplantı ve gösteri
yürüyüşleri sırasında toplam 872 ( nevruz kutlamaları ve öncesinde 345, 1 Mayıs
kutlamalarında 547 kişi ), 2001 yılında 1.827 kişi gözaltına alınmıştır.
SİLAHLANMANIN YAYGINLAŞTIRILMASI:
285
sayılı Olağanüstü Hal Bölge Valiliği İhdası Hakkında Kanun Hükmünde Kararname
ile, terörün yoğun olduğu yıllarda mal ve can kaybı riskini göze alarak, teröre
karşı Devlet’in yanında yer alan vatandaşların ellerinde bulunan ateşli
silahlara menşelerine bakılmaksızın taşıma yada bulundurma ruhsatı
düzenlenerek, bölgede yaşayan halkın silahlandırılması sağlanmıştır.(
Bulundurma ve taşıma ruhsatlı silah 30.000 adettir).